Taraflar yabancı bir mahkeme vasıtasıyla boşanmış olsalar bile bu kararın Türkiye sınırları içinde geçerli olabilmesi için Türk mahkemelerinde açılacak bir dava ile tanınmasına ve tenfizine karar verilmesi gerekmektedir. Bu makale etimesgut avukat olarak faaliyet gösteren Arca Hukuk ve Danışmanlık Ofisi tarafından kaleme alınmıştır.
Tanıma/Tenfiz Davası Nedir?
Tanıma ve tenfiz davaları, Milletler Arası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun kapsamında düzenlenmiştir.
Bu Kanun’un 58. Maddesine göre Yabancı mahkeme ilâmının kesin delil veya kesin hüküm olarak yetkili Türk mahkemesi tarafından kabul edilebilmesine tanıma denir.
Bu Kanun’un 50. Maddesine göre Yabancı mahkemelerden hukuk davalarına ilişkin olarak verilmiş ve o devlet kanunlarına göre kesinleşmiş bulunan ilâmların Türkiye’de icra olunabilmesinin, yetkili Türk mahkemesi tarafından kabul edilmesine ise tenfiz denilmektedir.
Görüldüğü üzere tanıma ve tenfiz birbirinden farklıdır. Yabancı mahkeme tarafından verilen hükmün icra edilmesine ihtiyaç duyuluyorsa istemin tenfiz istemi olması gerekir. Fakat Yabancı mahkeme tarafından verilen kararın icra edilmesi istenmiyorsa, bu hüküm yalnızca kesin delil ya da kesin hüküm ihtiva ediyorsa bu durumda tanımadan söz etmek gerekir. Tanıma davası, mahiyeti itibariyle tespit davası niteliğindeyken tenfiz davası, eda davası niteliğindedir.
Bu bilgiler ışığından Yabancı Mahkeme kararı ile boşanan çiftlerin boşanma hükmünün Türkiye’de de geçerli olması istemi tanıma talebi yeterliyken, boşanma hükmünde nafaka, maddi-manevi tazminat, müşterek çocuklara dair velayet ve kişisel ilişkiye dair hükümler, mal rejiminin tasfiyesine dair alacak yahut herhangi bir şekilde icrai işlem tesisi gerektiren bir hükmün olması durumunda tenfiz isteminden söz etmek gerekecektir.
Tanıma/Tenfiz Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Tanıma ve tenfiz davalarında görevli ve yetkili mahkeme Milletler Arası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun kapsamında düzenlenmiştir. Bu Kanun’un 51. Maddesinin 1. fıkrasında göretenfiz kararları hakkında görevli mahkeme asliye mahkemesidir. Fakat 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun’un 4/2. Maddesi atfı ile boşanma davalarına ilişkin olarak açılacak tanıma ve tenfiz davalarında görevli mahkeme aile mahkemesi olarak belirlenmiştir.
Yine Milletler Arası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 51. maddesinin 2. fıkrasına göre bu kararlar kendisine karşı tenfiz istenen kişinin Türkiye’deki yerleşim yeri, yoksa sâkin olduğu yer mahkemesinden, Türkiye’de yerleşim yeri veya sakin olduğu bir yer mevcut değilse Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinden istenebilir.
Kimler Tanıma/Tenfiz Davası Açabilir?
Milletler Arası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 52. Maddesine göre Yabancı Mahkeme tarafından verilen kararın tenfiz edilmesinde hukukî yararı bulunan herkes, tenfiz isteminde bulunabilir. Tanıma ve tenfiz istemi dilekçe ile olur.
Tanıma/Tenfiz Davasının Şartları Nelerdir?
Milletler Arası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 54. Maddesine göre Yetkili mahkeme tenfiz kararını aşağıdaki şartlar dâhilinde verir:
a) Türkiye Cumhuriyeti ile ilâmın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan (mütekabiliyet şartı) bir anlaşma yahut o devlette Türk mahkemelerinden verilmiş ilâmların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiilî uygulamanın bulunması.
b) İlâmın, Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması veya davalının itiraz etmesi şartıyla ilâmın, dava konusu veya taraflarla gerçek bir ilişkisi bulunmadığı hâlde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmiş olmaması.
c) Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması.
ç) O yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyabında veya yokluğunda hüküm verilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk mahkemesine itiraz etmemiş olması.
Yabancı Mahkeme kararının tenfizinin sağlanabilmesi için bu şartların hepsinin bir arada gerçekleşmesi gerekirken tanımada mütekabiliyet şartı aranmamaktadır.
Bununla birlikte tenfiz istemini kabulü veya reddi halinde kanun yoluna başvurulabilir. Tenfizine karar verilen yabancı mahkeme hükümleri ise, Türk mahkemeleri tarafından verilmiş kararlar gibi icra olunur.
Her iki dava da özü itibariyle teknik hususlar içerdiğinden, hak kaybına uğramamak için dava açmadan önce ofisimizin uzman avukatlarına başvurulması halinde en uygun çözüm tarafınıza iletilecektir.
Arca Hukuk ve Danışmanlık Ofisi
Arca Hukuk ve Danışmanlık Ofisi Ankara ili Etimesgut ilçesinde hukuki faaliyetlerine etimesgut avukat olarak devam etmektedir. Bu ve buna benzer güncel paylaşımlar için ofisimiz web sitesini takip edebilirsiniz. https://www.arcahukuk.com/